گفت و گوی اختصاصی با دکتر بیدی به مناسبت سومین همایش کمپین من طراحم
- توفیقی
- فوریه 26, 2018
- 10:15 ق.ظ
- بدون نظرات
به نام خدا
در آستانه برگزاری سومین همایش کمپین “من طراحم”، بحمدالله فرصتی دست داد تا از طریق یک مصاحبه اختصاصی با طراح و مؤسس کمپین آقای دکتر حامد بیدی، با برنامه‌های همایش و دغدغه‌های کمپین من طراحم و نیز دیدگاه‌ها و نظرات ایشان در خصوص مسائل طراحی و طراحان در ایران در حوزه‌های مختلف و اهداف آتی کمپین از نزدیک بیشتر آشنا شویم. در زیر متن کامل این مصاحبه را ملاحظه می‌کنید.
اگر احیاناً مصاحبه سال گذشته ما با ایشان را ملاحظه نکرده‌اید توصیه می‌کنیم آن را از دست ندهید.
مصاحبه با دکتر بیدی به مناسبت دومین همایش کمپین من طراحم
در خدمت آقای دکتر بیدی هستیم. در آستانه برگزاری کمپین من طراحم قرار داریم. تلاش‌های زیادی در ماه‌های گذشته توسط تیم ایشان و همراهان کمپین صورت گرفته تا این همایش با کیفیت بالایی انشاء الله امسال برگزار شود. فرصتی دست داده تا با تلاش‌های این عزیزان آشنا شویم و دیدگاه‌های این عزیزان را بتوانیم به شما عزیزان منتقل کنیم. با ما همراه باشید.
آقای دکتر؛ امسال سومین همایش را انشاء الله برگزار می‌کنید. خواستم ببینم به‌طورکلی برنامه‌های اصلی همایش، آن بخش‌هایی که تمایل دارید مطرح کنید، چه هست و چه توصیه‌ای به طراحان عزیز دارید؟
خواهش می‌کنم. ما کوچک‌تر از آن هستیم که بخواهیم توصیه‌ای داشته باشیم. برنامه امسال هم ساختار کلی‌اش خیلی نزدیک به سال گذشته است. امسال ۹ اسفندماه در مرکز همایش‌های صداوسیما قرار است برگزار شود. شش سخنران داریم و از سه پیش‌کسوت طراحی دعوت کردیم گه تشریف بیاورند. قالب همه سخنرانی‌ها و ارائه‌ها و پنل گفتگوی با پیش‌کسوتان هم اشتراک تجربه است. همان بحثی که سال گذشته هم داشتیم. امسال باتجربه قبلی می‌خواهیم با کیفیت بیشتری پیش ببریم. افرادی که دعوت شده‌اند این بار افراد موفق هستند، افراد موفق و سرشناس در هر شاخه طراحی. سعی کرده‌ایم امسال از رشته‌های مختلف گرافیک، طراحی صنعتی، معماری، انیمیشن و تصویرگری که سال گذشته نداشتیم، افرادی را دعوت کنیم که کاملاً به‌عنوان افراد موفق در این حوزه‌ها سرشناس و صاحب‌نام باشند و ما بتوانیم تجربیات موفق آن‌ها را در بحث دغدغه‌های شغلی طراحان به افراد علاقه‌مند به این حوزه انتقال بدهیم.
در قسمت دیگری مثل سیاق گذشته سخنرانی حقوقی داریم که دغدغه‌های حقوقی طراحان قرار است مطرح شود. امسال کار جدیدی قرار است انجام بدهیم و آن شیوه ثبت یک اثر به‌صورت آنلاین در همان لحظه هست. احتمالاً چیزی مانند لوگوی من طراحم را همان‌جا در محل همایش به‌صورت آنلاین انجام بدهیم تا طراحان بدانند که اگر بخواهند اثر گرافیک یا دیزاین‌شان را در هر شاخه‌ای ثبت کنند چه مراحلی دارد، چه‌کار باید بکنند و چه سازوکاری را باید پیش ببرند. این کار جزو نوآوری همایش امسال ما است. یک بخش هم سورپرایز ویژه داریم. کمپین یک پروژه جدید دارد که اجازه بدهید آنجا در موردش صحبت کنیم.
تمرکز سخنرانی‌ها حول‌وحوش طراحی است یا این‌که مباحث دیگری که طراحان عزیز نیاز دارند مدنظرتان هست، غیر از موردی که فرمودید؟
ببینید ما از طراحان دعوت کردیم نه برای این‌که مهارت‌های طراحی را آموزش بدهند. اصلاً این موضوع، هیچ‌گاه موضوع کمپین نبوده است. ما از طراحان موفق در زمینه‌های مختلف دعوت کرده‌ایم که هر یک تجربیات موفق شغلی‌شان را از زاویه خودشان مطرح کنند. مثلاً ممکن است طراحان دغدغه‌های چون دغدغه کپی‌رایت داشته باشند یا دغدغه مفاهمه و رسیدن به زبان مشترک با مشتری داشته باشند. این‌ها را ما می‌خواهیم از زبان طراحان موفق بشنویم. بنابراین به‌طور مستقیم به خود موضوع طراحی کمتر پرداخته می‌شود، بیشتر به تجربیات شغلی طراحان موفق خواهیم پرداخت که ببینیم چه‌کار کرده‌اند که توانسته‌اند با کارفرمایان ارتباط خوبی بگیرند و در رشته خودشان به‌عنوان یک شخص صاحب‌نام مطرح شوند.
بسیار عالی، من تصورم این است که دوستان طراح علاقه‌مند هستند که بین دو تا همایش کمپین هم فعالیت‌هایی داشته باشند و ارتباطشان را با کمپین از دست ندهند. شما برای بین همایش‌های کمپین برنامه‌هایی دارید یا داشته‌اید که دوستان از آن‌ها اطلاع داشته باشند؟
بله، ایده‌ای که سال گذشته داشتیم که رویدادهایی بین دو همایش داشته باشیم و دوست داشتیم اجرا شود ولی متأسفانه به دلیل دغدغه‌های شخصی که داشتیم و فرصتی که وجود نداشت و دوستانی که داوطلب بودند به‌واسطه نزدیکی ایام عید تعدادشان مقداری کم شد. امسال فقط موفق شدیم یک کارگاه آموزشی در دانشگاه تربیت مدرس تهران داشته باشیم و غیرازآن فعالیت آموزشی و رویداد دیگری نداشتیم، گرچه در شبکه‌های اجتماعی خیلی فعال‌تر از سال گذشته بودیم. امسال هم می‌خواهیم علاوه بر حضور در شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوای خوب، ضریب نفوذمان را در طراحان بیشتر کنیم، یک سری رویدادهای ماهانه هم برنامه‌ریزی کرده‌ایم که سال آینده انشاء الله داشته باشیم. هرماه قرار است حداقل یک کارگاه آموزشی درزمینهٔ مهارت‌های شغلی برنامه‌ریزی و برگزار کنیم.
بسیار خوب، در خصوص برگزاری دوره‌های آموزشی و تهیه پکیج‌های آموزشی که می‌تواند به طراحان کمک کند در این زمینه خودشان را بیشتر تقویت کنند آیا برنامه‌ای دارید؟
بله عرض کردم. این کارگاه‌های آموزشی می‌تواند در قالب همین دوره‌های آموزشی برگزار شود و خروجی آن‌ها به‌صورت ویدئو در اختیار دوستان قرار بگیرد یا به‌صورت وبینار برگزار شود. خوب با شما هم صحبت‌هایی داشته‌ایم. انشاء الله بتوانیم این بخش را پخته‌تر کنیم و باعث شود که دوستان بیشتری بتوانند از این فرصت‌ها استفاده کنند. اما به سمت آموزش‌های مهارتی مثلاً نرم‌افزاری هیچ‌وقت نخواهیم رفت. اساساً هدف کمپین این نیست که کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی برگزار کند که مهارت‌های نرم‌افزاری و تخصصی طراحی را آموزش بدهد.
کمکی که می‌توانستیم در این حوزه بکنیم این است که به‌واسطه پایگاه خبری طراحان که راه‌اندازی کرده‌ایم، که این هم از دستاوردهای سال گذشته‌مان بوده است، می‌توانیم دوره‌هایی را که فکر می‌کنیم برای طراحان مفید هستند بازتاب بدهیم و برای طراحان اطلاع‌رسانی کنیم. در این مدت افراد یا آموزشگاه‌های زیادی از ما می‌خواستند که دوره‌هایی را تبلیغ کنیم. ما هم به‌شدت ازنظر تجاری نمی‌خواهیم فضای کمپین و شبکه‌های اجتماعی‌مان تجاری‌سازی شود یا احساس کنند که آنجا صرفاً حرف از دوره‌های پولی مطرح می‌شود. برای همین ما این بستر را ایجاد کردیم به‌عنوان بستری که قرار است رویدادهای حوزه طراحی را اطلاع‌رسانی کند، ازجمله رویدادهای کمپین من طراحم و رویدادهایی که آموزشگاه‌ها، دانشگاه‌ها و جاهای مختلف دارند.
اتفاقی در چندماهه اخیر افتاد که خیلی احساسات عزیزان طراح را جریحه‌دار کرد و آن تابلو تبلیغاتی طراحی رایگان بود. نظرتان را در مورد این اتفاقی که افتاد و این‌که با این قضیه موافقید یا مخالفید و این‌که چه پیشنهادی برای این قضیه دارید؟
ببینید، این اتفاق مدت‌ها پیش هم می‌افتاد. یعنی چاپخانه‌ها خیلی وقت‌ها می‌گفتند که ما طراحی رایگان انجام می‌دهیم. حتی در صنعت هم همین‌طور است. همین دیروز پیش استاد دکتر کلانتری بودیم. ایشان هم می‌گفتند که در ایران طراحی انگار ارزش‌افزوده‌ای حساب نمی‌شود، همه‌چیز کمی حساب می‌شود، همه‌چیز با متر و کیلو است. برای همین هم یک چاپخانه به خودش اجازه می‌دهد و می‌گوید مثلاً هزار تا کارت ویزیت می‌زنم و طراحی‌اش را رایگان حساب می‌کنم. این دغدغه‌ای بوده که همیشه طراحان داشته‌اند.
ازنظر من مشکل آن شعار نبود و شعار مشکلی نداشت. کل دنیا هم استفاده از قالب‌های آماده و حتی الگوهای رایگان مرسوم است. من ایراد کار را آنجا نمی‌بینم. ایراد کار را آنجا می‌بینم که درست این فرهنگ جا نیفتاده که تفاوت بین طراحی ریگان و یا الگوی رایگانی که مثلاً یک چاپخانه می‌دهد با آن کاری که دیزاینر به‌صورت اختصاصی وقت می‌گذارد و کار می‌کند در جامعه ما روشن نیست. این وسط هم چاپخانه‌ها مقصرند، هم طراحان گرافیک مقصرند، هم درواقع آن ارگان‌ها و سازمان‌های فرهنگی که باید این فرهنگ‌سازی را انجام دهند.
به‌زعم من، من شخصاً هیچ اشکال خاصی صرفاً در طراحی رایگان نمی‌بینم. واقعاً اگر آن طراحی رایگان نیاز بعضی‌ها را برطرف می‌کند بگذارید بگویند. ولی خوب اشکال دیگری هم داشت و آن این بود که طراحان این‌قدر زخم‌خورده هستند که این‌جور اکران‌های آگهی‌نمایی و تبلیغات وسیع آن‌ها را عصبانی‌تر می‌کند. این اتفاقی بود که افتاد و ما دیدیم که طراحان چقدر عصبانی شدند. بهتر است تبلیغاتچی‌ها یه خورده حواسشان باشد. بالاخره با جامعه‌ای سروکار دارند که این‌ها شاید تا الآن صدایشان درنیامده است، اما به‌واسطه انجمن‌های صنفی، گروه‌های مختلف، افراد فعال و کمپین من طراحم که پشت آن‌ها است، الآن صدادارند و ممکن است به هر چیزی اعتراض کنند.
حالا شما از این اتفاق توانستید استفاده کنید و یا این‌که بر این موجی که اتفاق افتاد سوار شوید؟
ببینید ما واقعیتش هدفمان اصلاً موج‌سواری نبود. اتفاقی که افتاد خارج از کمپین بود. خوب دوستانی ظاهراً آقای اردوباری اولین بار پست را منتشر کرده بودند و به انجمن صنفی طراحان گرافیک نامه زده بودند و از ما هم یاد کرده بودند. برای ما هم باعث افتخار بود که ما هم به‌عنوان یکی از تأثیرگذاران در این حوزه شناخته می‌شویم. چند روزی به‌واسطه تعطیلات و مرخصی بچه‌ها ما روی این موضوع کار نکردیم. در این مدت آن‌قدر تقاضا از ما زیاد شد که چرا شما سکوت کردید. بعدازاین ما این موضوع را منتشر کردیم و بازخواست و پیگیری کردیم. می‌خواهم بگویم که خود این مطالبه از کمپین بزرگ‌ترین دستاورد ماست. همین‌که طراحان می‌دانند که چنین جایی هست که اگر از جایی عصبانی و ناراحت‌اند می‌توانند آنجا بروند و یا بگویند بروید آنجا حرف ما را بزنید. این باعث افتخار ما بود که توانستیم به این جریان کمک کنیم.
بسیار عالی، حالا یک نکته‌ای به ذهن من می‌رسد که معمولاً انجمن‌های صنفی برای فعالیت در حوزه‌های خودشان و برای ارائه خدمات خود به مردم یک سری تعرفه‌هایی را معرفی می‌کنند. حالا بستگی به نوع فعالیتی که در آن انجمن‌های صنفی یا اتحادیه‌ها انجام می‌شود متفاوت هست. انجمن‌های مرتبط با حوزه طراحی هم سال‌هاست که این کار را می‌کنند. به نظر شما وجود این تعرفه‌ها و یا کیفیت آن‌ها خوب و درست است؟ و یا این‌که نیاز به بازنگری دارد؟ و این‌که نگاه ما به این تعرفه‌ها به چه شکل باید باشد که نتیجه خوبی از آن‌ها بگیریم؟
ببینید اولاً این را بگویم که کمپین من طراحم یک کمپین فرهنگی و فرا صنفی است. ما قرار نیست صرفاً دغدغه‌های صنفی را از راه قانون‌گذاری، تعرفه گذاری و این‌جور مطالب کمی پیگیری کنیم. ما بیشتر هدفمان این است که باعث بشویم بحث طراحی در جامعه جدی‌تر گرفته شود با سازوکارهای فرهنگی، با تولید محتوای فرهنگی، با رویدادهای فرهنگی. بنابراین خودمان به این سمت نرفتیم و احتمالاً نخواهیم رفت.
اما این‌که آیا انجمن‌ها این کار را می‌کنند خوب است یا نه، خوب خیلی نقدهای زیادی می‌شود. من مثالی می‌خواهم بزنم. دوستی بود که برای کمپین پیغام گذاشت و گفت چرا شما نمی‌آیید تعرفه بگذارید. من لوگو طراحی می‌کنم ۴۰۰ هزار تومان، بعد طرف آمده ۵۰ هزار تومان طراحی کرده و اسم خودش را هم طراح گذاشته و بازار من را هم خراب کرده. آنجا به آن دوستمان نگفتم ولی می‌خواستم بگویم خوب شمایی که ۴۰۰ هزار تومان طراحی می‌کنید، بازار من را که ۳ میلیون و پانصد تومان دارم طراحی می‌کنم را خراب کردید.
واقعیت این است که نه، این‌طوری نیست. هرکسی، هر طراحی جایگاه خودش را به نسبت عرضه و تقاضای موجود در بازار تعریف می‌کند. اگر یک طراحی واقعاً با ۴۰ هزار تومان برایش می‌صرفد و ارزش دارد که یک لوگو طراحی کند ازنظر من شخصاً این‌جوری فکر می‌کنم که بگذارید طراحی کند. او یک بخش از جامعه را درگیر خود می‌کند، کسی که ۴۰۰ هزار تومان طراحی می‌کند بخشی، و کسی که ۴ میلیون یا ۴۰ میلیون تومان می‌گیرد، بخش دیگری از جامعه را درگیر خود می‌کند. به نظر من این منطقی نیست که ما یک تعرفه ثابت برای همه افراد ارائه کنیم. چنین چیزی جاهای دیگر دنیا هم من ندیده‌ام. هرکسی بسته به عرضه و تقاضا، جامعه و توانمندی و سوابق خودش هست که قیمت خودش را تعیین می‌کند. یک نفر تازه شروع کرده ممکن است قیمت پایینی را بدهد و یک نفر بعد از بیست سال قیمت بالایی را بدهد.
ممکن است حتی متغیرهای دیگری دخیل باشد. ممکن است فردی به خاطر شرایط خاص بازار بخواهد در موقعیتی خیلی گران‌تر یا خیلی ارزان‌تر ارائه کند. به نظر من تعرفه‌ها در حوزه طراحی هم مثل تمام متغیرهای حوزه اقتصادی بستگی مستقیم به میزان عرضه و تقاضا دارد. اگر طراحی که لوگو را با ۴۰ هزار تومان طراحی می‌کند در روز ۱۰۰ نفر به او سفارش بدهند، مطمئن باشید که او هم مبلغش را بالاتر می‌برد و عرضه و تقاضا خودبه‌خود متعادل می‌شود.
حالا شاید خوب باشد که هر فردی برای خودش تعرفه‌ای تعریف کند و معرفی کند و بگوید من تعرفه‌ام برای این خدمات این است و با این شرایط طراحی می‌کنم.
دقیقاً، بله، شخصاً صد در صد موافق با این بحث تعرفه‌های شخصی که شما می‌فرمایید هستم.
حالا خوب است که این ترویج داده شود. افراد در پست‌هایشان و جاهایی که خودشان را معرفی می‌کنند این تعرفه‌هایشان را داشته باشند و دیگر دغدغه تعرفه فلان جا را نداشته باشند و نگران نباشند که با آن تعرفه من چه‌کار کنم. هرکسی تعرفه خودش را دنبال کند و متناسب با شرایط کاری خودش این کار را ارائه کند.
فکر می‌کنید طراحان عزیز ما که انتظار دارند کارفرمایان به آن‌ها توجه کنند و مبالغ خوبی به آن‌ها پرداخت کنند، که به‌جا هم هست، آیا مایل هستند که روی خودشان سرمایه‌گذاری کنند و خودشان را به‌روز نمایند و درواقع این هزینه را به شکل خوبی انجام بدهند تا متناسب با نیازهای جامعه حرکت کنند؟ نظرتان چیست؟ شرایطشان چگونه است؟
بله، ببینید این بحث زیادی دارد. بخشی از آن کلی است. این‌که ما ایرانی‌ها در سبد خریدمان آموزش چه سهمی دارد؟ ارتقای مهارت‌های فردی چه سهمی دارد؟ این به نظرم یک اپیدمی فراگیر و عمیقی است که باید در این رابطه متأسف بود. ولی به‌طور خاص برای طراحان این معضل خیلی جدی‌تر است. من نمی‌خواهم در مورد حرفه‌ای‌ترها بگویم که در آن جامعه هم به‌شدت این مشکل را داریم. یعنی افراد صاحب‌نام و صاحب‌تجربه‌ای که یک جا متوقف شده‌اند و ایستاده‌اند و مهارت و دانششان را به‌روز نمی‌کنند.
به‌واسطه ارتباط مستقیمی که در کلاس‌هایم در سه چهار تا از دانشگاه‌های تهران دارم و دارم می‌بینم، فضای دانشجویی برای دانشجویی که دارد طراحی گرافیک می‌خواند و یا هر رشته دیگری که به دانشگاه‌ها می‌آید واقعاً تأسف‌بار است. می‌بینم که دانشجوها در هیچ‌یک از کلاس‌های آموزش آزاد یا مهارت‌های آزاد یا دوره‌های کارآموزی فعال نیستند و از منابع خیلی خوب بین‌المللی به خاطر ضعف فاجعه‌بار در زبان انگلیسی‌شان بهره نمی‌برند و اصلاً در دنیای دیگری سیر می‌کنند.
الآن دنیای دیزاین در هر حوزه‌ای به‌راحتی با چند کلیک در دسترس هست ولی می‌بینید که این‌ها فرسنگ‌ها فاصله دارند که حتی از کلاس‌های آموزشی دانشگاهی‌شان هم کمال استفاده را نمی‌برند و برایشان فقط در حد واحد گذراندن است. برای دانشجویان رشته طراحی در هر حوزه طراحی، طراحی صنعتی، طراحی گرافیک، معماری و..، در این رشته‌ها مدرک به هیچ درد نمی‌خورد. کسی را با مدرک صرفاً طراحی صنعتی یا مدرک طراحی گرافیک جایی استخدام نمی‌کنند. شما باید بلد باشید که کاری را انجام بدهید. شما باید بلد باشید که حل مسئله کنید و یک الف را به یک ب برسانید که شما را یک جایی استخدام دربیاورد که این مسئله را حل کنید. اگر بلد نباشید شما فوق‌لیسانس یا دکتری داشته باشید هیچ فایده و ارزشی ندارد.
متأسفانه فضایی که الآن من دارم می‌بینم خصوصاً در جوان‌ترها فضای خیلی تأسف باری است. نه برای آموزش‌های فردی‌شان وقت می‌گذارند، نه مطالعه خوبی دارند، نه به‌واسطه ضعف در زبان انگلیسی‌شان بیشتر مطالعات بین‌المللی خوبی دارند، و نه حتی درس دانشگاهی‌شان را جدی می‌گیرند.
خوب وقتی تقاضا نباشد، اساتید هم به همین شکل می‌مانند. یک استاد دانشگاه وقتی در سر کلاسی می ببیند بدون هیچ‌گونه به‌روزرسانی دانشی می‌تواند آن کلاس را تدریس کند طبعاً او هم انگیزه‌ای ندارد که خودش را به‌روز کند. ولی وقتی وارد کلاسی شود که چهار تا سؤال چالشی پرسیده شود که آن سؤالات همان روز یا همان ماه در بحث دیزاین در دنیا مطرح شده باشد آنجا آن اساتید و مدرسان و کادر علمی دانشگاه‌ها هم کم‌کم به فکر می‌افتند که نه! ما هم باید خودمان را به‌روز کنیم تا پاسخ گوی این سؤالات باشیم. بنابراین تمام اجزای این اکوسیستم آموزشگاه‌ها، دانشگاه‌ها، اساتید، دانشجویان، به نظرم ضعف به همه ما برمی‌گردد. یکی از اهداف کمپین هم همین است. که من همیشه در کارگاه‌هایم هم گفته‌ام. گفته‌ام اگر شما به‌عنوان یک طراح شغل خودتان را جدی گرفتید و وقت برایش گذاشتید، آن موقع توقع داشته باشید بقیه هم شما را جدی بگیرند و وقت برایتان بگذارند و برای وقتتان ارزش قائل باشند.
بسیار عالی، در سؤال آخری که نمی‌خواهم زیاد وقتتان را بگیرم می‌خواهم بپرسم آیا قصد دارید که گستره این کمپین را از سطح ملی به بین‌المللی هم افزایش بدهید یا این‌که نه این ظرفیت هنوز وجود ندارد؟
ببینید مسئله اول ما جامعه اطرافمان است. ما در درجه اول در فضایی که داریم زندگی می‌کنیم، چه فضای کسب‌وکار و چه فضای اجتماعی و یا فرهنگی که داریم باید مؤثر باشیم. تأثیر کمپین را هم این روزها داریم می‌بینیم و این واقعاً باعث خوشحالی ماست.
بین‌المللی شدن برای ما آورده‌هایی می‌تواند داشته باشد که اتفاقاً در دستور کارمان هست. یعنی ما بتوانیم از تجربیات بقیه کشورها هم استفاده کنیم. این‌که برای این اکوسیستم کسب‌وکار طراحی در آنجا چه اتفاقی می‌افتد؟ آنجا قوانین چگونه است که توانسته‌اند این مشکلات را حل کنند؟ آنجا فرهنگ مردم چگونه است؟ این باعث می‌شود که ما بتوانیم تجربیات دیگران را بگیریم. از طرف دیگر فکر می‌کنم ایده من طراحم این‌قدر جذاب باشد که بتوانیم حداقل در یک سری از کشو. رهایی که شرایط مشابه با کشور ایران دارند بتوانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم و مثل رویدادهایی که در کشورهای مختلف برگزار شده و نمایندگی‌هایی به بقیه کشورها می‌دهند که آن‌ها هم به نام آن‌ها و با جواز آن‌ها رویداد را برگزار کنند، شاید بعید نباشد به‌روزی برسیم که برای کمپین من طراحم رویدادهایی مرتبط با آن و تحت نام آن و با اهداف آن در کشورهای دیگر بتوانیم داشته باشیم. بالاخره طراحان در همه دنیا فعال و خوش‌فکرند و در خیلی از کشورها، جدا از کشورهای توسعه‌یافته که ممکن است جنس مشکلاتشان قدری با ما متفاوت باشد، حداقل در خاورمیانه خودمان ممکن است مشکلات مشابه داشته باشند و به جمع این طراحان بپیوندند. آن‌گونه شاید اشتراک تجربه که شاکله اصلی رویدادهای ما است بتواند قوی‌تر عمل کند و بتوانیم تجربه کشورهای دیگر را وارد بحث خودمان بکنیم.
بسیار عالی من خیلی استفاده کردم. ممنون که وقت شریفتان را در اختیار ما گذاشتید.
من هم از شما تشکر می‌کنم که همیشه از اول همراه کمپین بوده‌اید و حمایت کرده‌اید و با تولید محتوی و همراهی‌هایتان و مشورت‌های فنی و تخصصی‌تان کمک کرده‌اید که کمپین بیشتر شناخته شود و با پشتوانه دانشی بهتری جلو برود.
خیلی خیلی متشکرم، لطف شما زیاد و ممنونم.
خواهش می‌کنم.
