تکلیف گرایی

وظیفه گرایی یا نتیجه گرایی؟ قسمت دوم: تکلیف گرایی

تکلیف گرایی رویکرد مناسبی برای موفقیت در کسب و کار و زندگی به شمار می آید. در قسمت اول مطلب وظیفه گرایی یا نتیجه گرایی به مقوله های وظیفه گرایی و نتیجه گرایی و نیز مزایا و معایب این دو رویکرد به تفصیل پرداختیم و رابطه این دو را با هم مرور کردیم. درادامه این مطلب به مقوله تکلیف گرایی می پردازیم.

تکلیف گرایی چیست؟

تمایل به انجام کار و یا اطاعت از فرمان مافوق با لحاظ کردن عقلانیت و درک چرایی انجام آن و با امید به دستیابی به اهداف

تکلیف گرایی

دیدیم که نتیجه گرایی و وظیفه گرایی هر دو به‌تنهایی دارای نقایص و اشکالاتی هستند که نمی‌توانند یک رویکرد مناسبی برای ما باشند. نظریه‌پردازان معتقدند که نتیجه گرایی و وظیفه گرایی در مقابل یکدیگر قرار ندارند اما دارای تفاوت‌ها و نقاط مشترک می‌باشند؛ یعنی نمی‌تواند فردی منطقی با دیدگاه وظیفه گرایی را یافت که برای او نتیجه هیچ اهمیتی نداشته باشد و در مقابل نمی‌توان هیچ فرد نتیجه گرایی را یافت که به اهمیت وظیفه واقف نباشد. نظر به همین نقاط مشترک است که می‌توان یک دیدگاه سومی را یافت که بتواند هر دو دیدگاه را پوشش دهد و از نقاط ضعف هر دو فاصله داشته باشد. این دیدگاه سوم را می‌توان تکلیف گرایی نامید.

تفاوت وظیفه گرایی و تکلیف گرایی چیست؟

همان گونه که از این نام‌گذاری می‌توان دریافت این رویکرد به‌طور ظاهر بیشتر به وظیفه گرایی شباهت و یا تمایل دارد ولی در واقع با آن تفاوت‌های بزرگی دارد. همان گونه که از تعریف تکلیف گرایی برمی‌آید نقطه افتراق این رویکرد با وظیفه گرایی توجه به عقلانیت و چرایی انجام کار و نیز تمایل و جهت‌دهی کارها به سمت تحقق اهداف است. جمله معروفی از امام خمینی (ره) وجود دارد که «ما مکلف به انجام وظیفه هستیم و نه گرفتن نتیجه» حاکی از اعتقاد به این دیدگاه سوم است.

در این دیدگاه اگرچه تاکید بر وظیفه گرایی است و ما را از گرفتن نتیجه به هر روشی و تحت هر شرایطی منع می‌کند لکن باهدف حاکمیت عقل و تفکر بر تصمیمات و کسب حداقل نتایج قابل دسترس و پرهیز از رخوت و سستی و ایجاد افسردگی و بی‌انگیزگی در جامعه این رویکرد انتخاب می‌گردد. بر این اساس می‌توان گفت جاده تکلیف گرایی از وظیفه گرایی و بهتر بگوییم از وظیفه‌شناسی می‌گذرد و در ادامه به نتیجه گرایی و بهتر بگوییم به هدفمندی منجر می‌شود.

ویژگی فرد تکلیف گرا چیست؟

پس فرد معتقد به عمل به تکلیف با یک برنامه بلند مدت و هدفمند و شناخت درست وظایف به آن‌ها عمل می‌کند. در این مسیر از شکست های احتمالی باکی ندارد و از مسیر موفقیت خود سرخورده نمی‌شود و شکست های خود را به عنوان بخشی از مسیر موفقیت می‌پذیرد . به کسانی که در مسیر انجام وظایف خود با مشکلی مواجه شده اند به کمک و همراهی نیاز دارند در حد امکان و توان خود به آن ها کمک می کند تا از این طریق صدمه ای به جامعه نرسد و مسیر موفقیت و پیشرفت خود و جامعه را برای دستیابی به نتایج ارزشمند حتی برای آیندگان هموار می‌سازد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *